Hoe te innoveren?
Hoe te innoveren?
Innovatie experts vertellen over creatief-leiderschap en hoe innovatie te stimuleren in de werkomgeving, mentaal en fysiek.
Artikel dat we schreven voor het interieurarchitectuur vakblad Inside Information.
Auteur: Kitty de Groot, designer, journalist en partner van STUDIO VI.X
Creëer ruimte voor Innovatie & Creativiteit
Universiteit Nyenrode / THNK- School of Creative Leadership / Innovatie-Lab Royal Haskoning
Design thinking, creativiteit, innovatie hoe stimuleer je dat?
Kan een goed ruimtelijk concept daarbij helpen? We zeggen vaak dat ‘voor innovatie ruimte nodig is’. Maar geldt dit zowel in mentale als fysieke zin? We bezoeken innovatie stimulerende leer- en werkomgevingen en spreken innovatie-experts. “Bij Nyenrode heb ik met vele organisaties dieper in de innovatiekeuken mogen duiken”, vertelt Professor Jeff Gaspersz, hoogleraar aan de Universiteit Nyenrode, adviseur, spreker en schrijver op het gebied van innovatiemanagement. “Wat opvalt, is dat de meest innovatieve mensen en organisaties zich op drie vlakken onderscheiden. Ten eerste: ze zijn eindeloos nieuwsgierig. Ze stellen continu vragen: ‘Hoe kan het ook anders? Wat is een volgende stap? Van wie kan ik leren?’ Ze hebben hun drang om te onderzoeken en hun kinderlijke verbeeldingskracht om mogelijkheden te zien en uit te proberen niet verloren.”
“Creatieve vaardigheden kan je niet overbrengen door lezingen te geven. Je innovatief maken is een multidimensionaal proces, een kunde, een mindset, het gaat om kennis, waarnemen, experimenteren, associëren. Bij ons zit je daarom niet op zachte kussentjes achter een veilig tafeltje te luisteren, maar ga je aan de slag. Staand aan een werkstation, waar je op de tafel en tegen panelen aan kan schrijven, waaraan je kan klussen. in kleine teams van drie man. Een team van drie man bevat een mooie diversiteit en gaat lekker snel. Met vier man ga je de helft zo snel en met vijf man een kwart, dan wordt het te stroperig”, aldus Mark Vernooij, partner bij THNK-School of Creative Leadership.
Geen steriele ruimte
“Als het te schoon is dan hebben mensen het gevoel dat ze niet mogen experimenteren, geen rotzooi mogen maken. Om aan te geven dat je hier mag creëren zijn er karretjes met open kistjes; vol met klei, tape, pennen, lego, stiften die je er zo bij kan pakken. Ze zitten niet verstopt in een kastje. Ongeacht leeftijd of industriesector zie je dat iedereen zich deze ruimte makkelijk eigen maakt, dingen worden gepakt, verplaatst, opgehangen, etc. en er mag altijd meer muur bij om dingen op te plakken, of meer vellen om op te schrijven. Bij de start is er nog een aarzeling, mensen moeten dan even uit hun comfortzone komen, maar eenmaal aan de gang gaat ie los.”
“In een innovatie stimulerende ruimte mogen dingen hackable zijn: Een ruimte die zich flexibel aanpast aan de behoeften van de gebruikers, waar alles anders is dan in de gangbare werkomgeving, waar je niet terug kan vallen op je gewone werkpatroon, op wat je doet achter je bureau, achter je computer, waar je op een andere manier gaat werken, anders gaat denken en tot andere inzichten komt.”
Maak je organisatie innovatief
Vijf tastbare elementen die je als innovatie gerichte organisatie minimaal op orde moet hebben.
- Wil je innoveren dan moet je dat serieus doen; er tijd en resources voor vrij maken.
- Je moet de big vision helder formuleren en zorgen dat deze wordt geleefd.
- Je moet continu je visie, de reden waarom je innoveert, wat je in gang gaat zetten, herhalen.
- Richt je op wat er buiten gebeurt, daar liggen de kansen, lopen mensen rond met behoeften.
- Zorg voor toptalent, dat je je mensen ontwikkelt, teams laat floreren.
StudioVIX verricht veel onderzoek over de invloed van interieurontwerp op mensen, organisaties en maatschappij en visa versa, samen met kennispartijen. Hierover schrijven we, geven we advies en de verworven kennis gebruiken we in onze interieur- en productontwerpen.
Innovatie, hoe stimuleer je dat?
INNOVATIE, HOE STIMULEER JE DAT?
Boordevol inspiratie gingen we gepassioneerd te werk. We gaan de wereld mooier maken. Onze eerste concepten waren goed maar konden beter, kritisch keken we ernaar, hoe het nog slimmer te maken. We waren niet te stoppen! Zo’n bevlogenheid, wie wil dat niet?
Hoe krijg je mensen intrinsiek gemotiveerd om continu te vernieuwen, om samen complexe puzzels op te lossen? Innovatie-experts, toonaangevende vernieuwers, architecten en ontwerpers geven er hun visie over: hoe stimuleer je innovatie in de werkomgeving?
Auteur: Kitty de Groot, product- & interieurontwerper, journalist en partner van STUDIO VIX
Vrije ruimte, fysiek, virtueel en mentaal
Jan-Peter Kastelein, omgevingspsycholoog & werkplekstrateeg YNNO
“Onder innovatie versta ik het proces van vernieuwen en onder creativiteit het vermogen om iets nieuws te scheppen. Om te kunnen vernieuwen moet je zowel fysiek, virtueel als mentaal de ruimte krijgen om te kunnen experimenteren. De sociale context speelt een hele belangrijke rol hierin: hoe verhouden mensen zich tot elkaar, tot een bepaald gedrag? Wordt samenwerken gefaciliteerd? Het samenbrengen van mensen die in verschillende contexten kennis hebben opgedaan, zorgt voor nieuwe inzichten, nieuwe ideeën. Innovatie is een proces van continue reflectie op het gerealiseerde werk, de verworven. Het continue scherp stellen, elkaar uitdagen om anders te kijken. Een mooi voorbeeld zijn de kunstenaars van vroeger: ze werkten redelijk autonoom, maar kwamen ook vaak samen. Het waren bevlogen clubjes, die samen dronken, aten, plezier en ruzie hadden. Ze bekritiseerden elkaars werk en zetten elkaar aan tot steeds weer nieuwe scheppingen. Samenkomen speelt een belangrijke rol bij innoveren, dat is wetenschappelijk nu wel bewezen.”
“In je werk-, leeromgeving kan je innovatie bevorderen: ontmoetingen creëren kan je fysiek faciliteren, architectonisch engineeren. Om mensen in contact te brengen met elkaar zal je ervoor moeten zorgen dat ze makkelijk toegang tot elkaar hebben, dat ze de tijd voor elkaar kunnen nemen en dat ze aan elkaar kunnen laten zien waar ze mee bezig zijn. Je kan bewegingen creëren door spanningen in een gebouw op te bouwen, door unieke plekken te creëren waar mensen de moeite voor nemen om naartoe te komen. Waar verschillen disciplines elkaar ontmoeten.”
Betekenisvol
Creëer een betekenisvolle werkomgeving, zeker jongeren willen ervaren dat hun werk zinvol is en impact heeft. Daarom: toon in de werkomgeving waarvoor en voor wie ze werken, toon werkresultaten en zorg dat mensen zich hierin herkennen.
Het oplossen van complexe problemen vraagt om volhardendheid en motivatie. Daartoe moeten mensen zich mentaal en fysiek goed voelen. Zij zijn het creatieve brein van de organisatie. Toen ik begon met dit werk, ging het over productiviteit, efficiency, ARBO, over klimaat, licht, luchtvochtigheid, om allemaal technische factoren. Nu gaat het over het welbevinden van mensen, gezond eten, genoeg bewegen, je goed voelen. Als je me nu zou vragen, ontwikkel een concept waarbij mensen gestimuleerd worden tot kennisdeling over te gaan, dan is het wel dat. Een plek creëren waar mensen willen zijn en niet een plek waarbij ze het liefst zo snel mogelijk weer naar buiten lopen.”
LAB-spaces
Ben van Berkel, architect en oprichter van UNStudio
“Als wij het over innovatie hebben dan kijken we naar fysieke, mentale en sociale gezondheid, naar de combinatie van die drie. Het creëren van gezonde werkomgevingen is heel belangrijk: Omgevingen die mensen een ‘up-lift’ geven. Ik denk aan lab-spaces, kleine arena’s, kleine ‘camp-fires’, waar mensen durven en mogen experimenteren, waar ze vrijuit kunnen brainstormen over wat te vernieuwen. Een informele plek, waarbij je denkt: hé, dit is anders dan een productieplek. Maak van een omgeving ook geen gimmick, een soort Disneyland of speeltuin, een afleiding die zo schreeuwerig is dat het afstoot. Het moet vriendelijk en integer zijn.
Je moet wel variatie bieden, zoals diverse mogelijkheden van werken. Regelmatig staand werken maakt je energieker. Ik doe geen projectvergadering meer zittend, staand zijn we krasser, scherper.”
Een creatief verzamelkantoor
UCO Utrecht Community voor Ondernemerschap - in duurzaamheid. De architecten Mirjam Schmull en Merel Stolker aan het woord.
“We wilden een fijne sfeer creëren, waar je wordt gestimuleerd om samen te werken, waar ruimte is om ruim te denken, om te experimenteren, om nieuwe inzichten op te doen.
We hebben gezorgd voor openheid, levendigheid en diversiteit. Dat betekende maximale werkplekbezetting en een diversiteit aan bedrijven van elk maximaal 25 man groot, zodat iedereen wordt gehoord. We wilden een community met een brede scope aan kwaliteiten en kennis, zodat we samen als één organisatie uiteenlopende vraagstukken op het gebied van duurzaamheid kunnen oppakken.
De verschillende functies – bellen, vergaderen, werken, socializen- hebben we bewust van elkaar gescheiden gehouden zodat er op het plein rustig kan worden gewerkt. En toch sta je continu in verbinding met elkaar, zonder dat je je bekeken voelt. Overal zijn zichtlijnen -via ramen- naar het centrale plein. En uiteraard stond bij de inrichting duurzaamheid centraal: alle interieurelementen zijn gifvrij, flexibel inzetbaar, demontabel en te recyclen. De inrichting is hierdoor eenvoudig te veranderen, wat ruimte biedt voor verandering, voor nieuwe initiatieven, voor uiteenlopende activiteiten.”
StudioVIX verricht veel onderzoek over de invloed van interieurontwerp op mensen, organisaties en maatschappij en visa versa, samen met kennispartijen. Hierover schrijven we, geven we advies en de verworven kennis gebruiken we in onze interieur- en productontwerpen.