Agile werkomgeving
Huisvesten voor agile werken
Agile werken vraagt om een andere huisvestingsbenadering. Wat is agile werken en welke inrichting past hierbij? Experts geven ons inzicht in agile werken en wat dit betekent in termen van huisvesten. Wat zorgt dat teams de meerwaarden zien van naar kantoor komen?
Auteur: Kitty de Groot, designer, journalist en partner van STUDIO VIX
Onderzoek verricht voor het interieurarchitectuur vakblad Inside Information & de Office Academy.
Wat is agile werken?
“Agile werken is in essentie in korte sprints met elkaar werken aan de ontwikkeling van een product, een applicatie, een dienst, een oplossing voor een probleem”, vertelt Anneline van der Zon, expert op het gebied van agile werkomgevingen. “Met regelmaat (veelal dagelijks) wordt de voortgang van het project besproken. Wat er gedaan is, wat er gedaan moet worden en wat het doel is wordt gevisualiseerd in de ruimte. Het team is zelfsturend, vaak multidisciplinair en heeft regelmatig contact met zijn belangrijkste stakeholders.”
Wat zijn de werkplek behoeften?
“Bij agile werken draait het om het team. Voor hen is bij elkaar zijn als team belangrijk. Hybride of flexwerken, waarbij men slechts bij elkaar komt voor een sessie en daarna weer uit elkaar zwerft haalt de communicatie-flow eruit. Persoonlijk contact en de interactie tussen teamleden en teams op de werkvloer is er dan niet. Je kan dan ook niet je processen inzichtelijk maken in je eigen fysieke team werkzone. Dat is een groot gemis. Wat zijn andere redenen waarom het hebben van een teamzone zo belangrijk is?”
Een eigen teamzone.
De vier kernelementen voor effectief samenwerken zijn (volgens studies van het CfPB):
Eén: het houden van actieve gezamenlijke sessies. Twee: het hebben van korte interacties voor onderlinge afstemming, verificatie en sociaal contact tijdens het werken. Drie: onbewust meeluisteren en elkaar observeren op de werkvloer. Vier: zelfstandig werken, even teruggetrokken zijn uit de groep om geconcentreerd te werken. Punt twee en drie vragen om werkplekken in elkaars nabijheid.
Wist u dat geluiden van eigen teamleden als acceptabel en nuttig worden een tegendeel tot geluiden van een ander team?
Bij agile werken is het belangrijk dat het team zijn werkzone zelf kan indelen en aanpassen. Teams hebben een eigen cultuur, hoe sterker hoe trotser en hoe beter de resultaten. Voor cultuur vorming is fysieke verbinding nodig. Teams willen zich kunne manifesteren en ontplooiien. Ze willen veelal een samenwerkingszone waar planningen, overzichten en resultaten fysiek worden getoond op wanden en/of whiteboards. Waar de ‘to do’s en done’s’ in het zicht zijn, zodat de voortgang voor iedereen in het team en daar buiten helder is. Bij hybride werken geeft dit teamleden een heldere werkplek waar meer te halen is dan thuis.
De werkplek als visitekaartje
Bij agile werken wil het team zelf zijn ruimte kunnen aanpassen opdat deze hen optimaal ondersteunt in hun projectactiviteiten. Ze willen zich kunnen manifesteren, laten zien en ervaren waar ze staan in het project en wat hun doelen zijn. Het geeft ze een gevoel van betekenis; we doen er toe, samen werken we ergens naar toe. De werkplek kan je zien als het visitekaartje van het team.
Agile-goeroe James Shore spreekt over ‘informative workspaces’ die veel gemeen hebben met een cockpit: piloten hebben alles inzichtelijk. Een teamruimte is als een cockpit: in de ruimte zie je door de visualisaties wat de ‘workload’ is, waar het team staat, wat de problemen zijn.
Welke meeting-ruimten?
Wat zijn de typische agile-werken overlegwijzen:
Eén: de dagelijkse ‘stand-up-meetings’, die houden team het liefst bij de ‘teamspot’, waar alles is gevisualiseerd. Dat is een actieve sessie, waarbij een statafel al taboe kan zijn omdat er dan laptops op worden gezet en men eraan gaat hangen. Het is een sta-plek, mogelijk met actieve zit- en veel schrijfmogelijkheden. Het mooist is als het meubilair mobiel is, zodat per moment of fase in het project de meest gepaste opstelling gemaakt kan worden.
Een tweede type meeting: de demo-momenten: Eén keer in de 2, 3 weken, aan het einde van een sprint, toont het team aan hun ‘stakeholders’ wat ze hebben gedaan en worden de volgende stappen gezamenlijk afgestemd. Dan wordt er wel eens gewerkt met tribunebanken. Ook hier geldt: hoe dichter deze sessies bij de teams plaatsvinden, hoe meer het de ‘flow’ van samenwerken en voortgang ondersteunt.
Ten derde zijn er ook nog de ‘big room events’ of ‘PI-events’; één groot planningsevent, waarbij alle samenhangende teams samen in 2 dagen tijd hun werk plannen voor het komende kwartaal. Tijdens zo’n PI-event zijn er plenaire en break-out sessies.
Tenslotte de ‘retrospectives’, de teamevaluaties aan het einde van een sprint. Er wordt gekeken naar hoe de samenwerking verloopt, hoe het team presteert. Daar deze ‘retrospectives’ heel persoonlijk kunnen zijn, is het fijn als deze plaatsvinden in gesloten ruimten.
Visualisatie in de ruimte
Binnen nieuwe werkvormen zoals ‘design thinking’ en agile werken wordt het visueel werken omarmd, zegt Paulusse. “Je kan projectroutes visualiseren, de emoties van het team weergeven, klantenscenario’s uittekenen, oplossingen visualiseren. Het visualiseren van een mogelijke oplossing voor een probleem geeft een dusdanige voorstelling van de nieuwe situatie dat je deze ook echt ervaren kan en zo reëel mogelijk bij klanten kan toetsen, zodat je sneller en effectiever naar een goed resultaat kan werken. Het visualiseren van je projectroute maakt dat je als team samen ervaart en helder hebt waar je aan werkt”
Meer lezen over effectief samenwerken, over agile werken en huisvesten?
Advies over hoe uw kantoor het best in te richten om effectief samenwerken, kennisdeling en het community gevoel te stimuleren?
Creatief ecosysteem
Creatief ecosysteem
In de artikelenreeks over ‘Hoe stimuleer je creativiteit door de omgeving?’ spreken we Branko Broekman, expert over het creatieve proces, bezoeken we twee referenties: innovatiehub HangarK en ontwerpstudio VanBerlo, en spreken tenslotte met ontwerper Richard Hutten.
Vier verschillende perspectieven…
Dit artikel is verschenen in het interieurarchitectuur vakblad Inside Information.
Auteur: Kitty de Groot, designer, journalist en partner van STUDIO VI.X
Branko Broekman, de expert van het creatieve proces
“Creatief denken vraagt om mentale openheid. Oordelen moet je soms opzij kunnen schuiven, zodat je denken niet stokt”, vertelt Branko Broekman.
“We hebben over alles al snel een oordeel. Kinderen zijn nog niet gevormd door allerlei vooroordelen. Zij kunnen met hun volle fantasie ergens in opgaan, waarbij ideeën in een hele korte tijd steeds wilder worden; even kan alles.”
Om het maximale uit een team te halen, let Broekman op wat er zich in de groep afspeelt. “Voelt eenieder zich vrij om zichzelf te zijn? Voelt het veilig? Is er ruimte voor ieders inbreng? Beïnvloeden de groepsleden elkaar positief? Brengen ze elkaar op gedachten? Is er openheid en vertrouwen tussen mensen? Wordt er open gedacht? Is er voldoende rust en energie om een complexe vraag te beantwoorden? Het hele proces gaat over spelen met energie.”
De fysieke omgeving kan je volgens Broekman ondersteunen bij het creëren van de ‘ruimte’ die je nodig hebt in je hersenen. “Frisse lucht, licht, openheid, bewegingsvrijheid.“
Ontwerpstudio VanBerlo ontworpen met Atelier VanBerlo
“Voor het nieuwe onderkomen van ontwerpbureau VanBerlo wilden we een inspirerende plek, speels, dynamisch en vol warmte. Een plek waar je op nieuwe ideeën komt. Een plek die zichzelf continu vernieuwt.”
Aan het woord is Janne van Berlo, oprichtster van Atelier VanBerlo, architect en dochter van Ad van Berlo, de oprichter van het ontwerpbureau VanBerlo.
”Mijn vader is een visionair. Op dit gebouw, de oude Philips-energiecentrale, had hij al in 2010 zijn zinnen gezet met het idee om daar een nieuwe VanBerlo-wereld van te maken, de motor van een op te starten ‘innovation-district’.” Toen ik eindelijk afgestudeerd was kreeg ik van hem de opdracht om de VanBerlo-studio te ontwerpen.”
De studio is de grootste bron van inspiratie: “De studio’s hebben we wit gehouden, om zo ruimte te bieden in de gedachten van de ontwerpers voor nieuwe ideeën. We hebben expres niet alles tot in de puntjes uitgewerkt om ruimte over te laten voor eigen inbreng, zodat het voelt als hún studio. Zo hebben de ontwerpers de muur in de lunchruimte behangen met eigen schetsen. De studio’s worden continu veranderd door de ontwerpers.
Innovatiehub HangarK
“Bij HangarK willen we voortdurend in ontwikkeling zijn. Door steeds wisselende teams en bedrijven bij elkaar te brengen, ontstaat een ecosysteem.”
“Om zo’n ecosysteem mogelijk te maken, is flexibiliteit in het interieur nodig. Alles past in elkaar en is uitwisselbaar. Hierop aansluitend is een modulair wand- en meubelontwerpplan uitgedacht. Met slechts enkele modulen kunnen we veel variatie bouwen.” Alle verbindingen voor het meubilair en de wanden zijn aan elkaar geschroefd, waardoor het makkelijk in en uit elkaar te halen is. Het roept een opbouwmentaliteit op.”
Meest geliefd zijn de informele plekken met LCD-schermen en hoge tafels, voor tussentijdse meetings of gewoon voor iemand die even op een andere plek wil gaan werken. Hier worden ook verrijdbare whiteboards veel gebruikt voor ‘scrummen’ en ‘agile’ werken. Een ander uniek punt: “de oranje-rode strepen op de grond symboliseren de spoorlijnen. Bij de receptie kunnen ze zeggen ‘volg het spoor en bij spoor 10 vind je bedrijf X’.
Het creatieve spel en de spelersmentaliteit!
Ontwerper Richard Hutten: “Het creatieve proces is als een spel, een soort pingpong. Mijn klant komt met een vraag, daar geef ik een antwoord op en dan begint de dialoog, het spel.”
“Ontwerpen is experimenteren. Je leert net zo veel van je fouten als van geslaagde experimenten. Een experiment is altijd geslaagd, ook al is het resultaat niet dat wat je van tevoren zou willen. Experimenteren is verschillende opties proberen om tot een perfect resultaat te komen. Dat spel beheers ik steeds beter.”
“Creativiteit is voor mij een spier die ik elke dag train. Spelen is leren. Elke dag ben ik wel wat aan het onderzoeken, doe ik nieuwe kennis op, breid ik mijn ervaring uit, waardoor ik steeds sneller tot een interessant ontwerp kom.”
StudioVIX verricht veel onderzoek over de invloed van interieurontwerp op mensen, organisaties en maatschappij en visa versa, samen met kennispartijen. Hierover schrijven we, geven we advies en de verworven kennis gebruiken we in onze interieur- en productontwerpen.
Waar creativiteit de ruimte krijgt!
Waar Creativiteit de ruimte krijgt
Om te mogen onderzoeken en te experimenteren.
Visies over creatieve omgevingen van innovatie-experts/onderzoekers/trainers.
Artikel dat we schreven voor het interieurdesign vakblad Inside Information.
Auteur: Kitty de Groot, product- en interieur designer, journalist en partner van studioVI-X
Innovatie vraagt om speelruimte
Het witte vlak
“Het is heel belangrijk dat je zo snel mogelijk je ideeën op papier kan zetten, als je ze vast moet houden in je hoofd dan ben je al je aandacht kwijt, dan blokkeer je je gedachten. Dus gooi het eruit, zet het ergens neer, schrijf het op, in je notitieboek, op het bord of op de muur. Een omgeving die creativiteit stimuleert is een omgeving waar je heel snel je ideeën kan vastleggen. Als je je hoofd totaal leeg maakt dan blijk je vanuit je onderbewuste tot hele goede inzichten te komen, die moet je vastleggen.” Frank Maarsen, docent innovatie en oud consultant in verandermanagement.
“Het is essentieel in het innovatieproces om het speelveld te kunnen overzien in alle chaos, in alle onrust. Daar ligt een enorme uitdaging; veel bedrijven willen wel innoveren, maar hebben moeite de controle los te laten. Nieuwe creaties laten ontstaan vraagt om een omgeving waar je jezelf mag zijn, waar je voluit je eigen kleur mag laten zien, waar ieders geluid er zijn mag, waar geen moeilijke taal wordt gebruikt. Daar hoort een te starre noch te steriele ruimte bij. Een speelruimte met veel licht, waar continu frisse lucht naar binnen kan, waar spullen aanwezig zijn waarmee je iets kan visualiseren, iets kan bouwen, kan onderzoeken.” Rutger Slump, auteur van Baanbreker en innovatie trainer bij de Baak.
“Innovatie vraagt om speelruimte; om aan de structuur van logica en orde te kunnen ontsnappen. Filosoof Friedrich Nietzsche (1844-1900) schreef ooit: ‘Je hebt chaos nodig om een dansende ster te kunnen baren.’ Ofwel, om echt iets moois, iets vernieuwends te creëren heb je speelruimte nodig. Speelruimte om te experimenteren, om dingen en gedachten anders te ordenen om er anders naar te kijken, om er een prototype van te maken. Een prototype geeft je een multidimensionale beleving van een gedachte, van je plannen. Gaandeweg krijg je inzichten, zie je nieuwe mogelijkheden. Door multi-dimensioneel te kijken naar een vraagstelling, zoals een kunstenaar, krijg je een breder blik en ben je in staat nieuwe mogelijkheden te zien en nieuwe paden in te slaan.” Caroline van der Linden, beeldend kunstenaar en trainer creatief leiderschap bij de Baak.
Speelruimte creëer je met elkaar: elkaar inspireren, samen ondernemen.
“We wilden een fysieke plek bieden waar je iedere dag van de week sociaal kan ondernemen met elkaar, waar je de passie van andere sociaal ondernemers voelt, die je inspireren en verder helpen om gezamenlijk maatschappelijk impact te creëren. Op een A-locatie zodat ook ‘normale mensen’ ons zien en denken ‘hé, wat is dat!’, wat ze aanzet om binnen te komen en op ontdekking te gaan. Daar hoort horeca bij, voor de gastvrijheid, een warme ontvangst, een plek om te blijven hangen en na te praten. ” aldus Carlijn Grinwis, locatie manager SIF -, Social Impact Factory, wiens slogan luidt:. Act-Pact-Impact.
StudioVIX verricht veel onderzoek over de invloed van interieurontwerp op mensen, organisaties en maatschappij en visa versa, samen met kennispartijen. Hierover schrijven we, geven we advies en de verworven kennis gebruiken we in onze interieur- en productontwerpen.
Foto’s:
1, 2 & 3: De Baak_Kunstobjecten in de bossen van Driebergen
4: Social Factory_ de bioscoop ruimte aangekleed door iDID
Hoe zou een kind het kantoor inrichten?
Van Leerlandschap naar kantoorinrichting
Vernieuwingen komen vaak vanuit een andere sector, daarom is het interessant om vanuit een ander perspectief te kijken naar het kantoorlandschap. Wat kan de kantoorinrichting leren vanuit het onderwijs?
Nieuwe inzichten in hoe kinderen leren hebben het schoollandschap doen veranderen; waar het kantoorlandschap weer van leren kan. Zeker in het huidige klimaat, waarin we gedwongen worden om ons continue aan te passen aan een veranderende omgeving, om ons leven lang te leren.
Hoe zou een kind het kantoor inrichten?
Een kind interacteert met zijn omgeving intuïtief. Vanuit nieuwsgierigheid verkent hij zijn omgeving en komt hij tot nieuwe inzichten. Al zijn zintuigen zet hij in om zijn omgeving te leren begrijpen en vast te stellen welke plek voor welke activiteit het beste voor hem aanvoelt.
Een gevarieerd leerlandschap
Een diversiteit aan leer- en werk-activiteiten worden in het leerlandschap op een heel klein oppervlak optimaal ondersteund. Het meubilair is verplaatsbaar en voor meerdere doeleinden specifiek te maken. Het vaste zitten in één klaslokaal maakt plaats voor leren en werken op wisselende plekken in wisselende projectgroepen. Het leerlandschap is gevarieerd en reliëfrijk: laag-hoog zitjes, zit/statafels, hard-zacht meubilair, ronde en vierkante tafels, op en af te bouwen podiums… Zo kan het kind zijn ideale leeromgeving opzoeken. Deze verscheidenheid zorgt er tevens voor dat het kind steeds weer vanuit een ander perspectief, vanuit een andere gevoel de lesstof tot zich neemt. Door anders naar de dingen te kijken leer je weer andere dingen. Een ronde tafel zorgt voor een andere mindset dan een vierkante en draagt bij aan een andere groepsdynamiek en een andere dialoog aan tafel.
Een dynamisch interieur
Lang stilzitten is gezond noch effectief. Even van positie veranderen, lopen, fietsen, stimuleert het anders denken, het anders kijken, het verfrist, activeert onze bloed- en zuurstofcirculatie en het zet aan tot doen. Het bewegend leren is dan ook populair. Vanuit een actieve houding kennis halen en er mee spelen, in het lokaal, elders in het gebouw en steeds vaker ook buiten. Beweging is goed voor de ontwikkeling van het kind. De één heeft het ook meer nodig dan de ander om zich prettig te voelen. Ieder kind is anders en kent andere talenten. Een gevarieerd leerlandschap biedt ontwikkelingsmogelijkheden in de breedte aan.
Zien doet ondernemen
Het huidige leerlandschap is hokkig noch overvol. Het is een open landschap met een heldere lay-out en goede zichtlijnen. Structuur en overzicht biedt leerlingen rust, een gevoel van veiligheid en controle waarbinnen ze zichzelf kunnen ontplooien. Het moedigt ze aan om op ontdekking te gaan en te experimenteren.
Goede zicht- en looplijnen zorgen bovendien voor verbinding tussen leerlingen en projectgroepen. Door elkaar te observeren leren ze van elkaar in de context. Ze zien hoe de één op de ander reageert. Zichtlijnen naar anderen doen leerlingen bewegen; het zet ze aan naar elkaar toe te lopen, een vraag te stellen of te kijken hoe een ander het doet.
Het onderwijsmeubilair wordt steeds mobieler en multi-functioneler. Het laat zich makkelijk verplaatsen, in positie en functie veranderen. Binnen een beperkt oppervlak kunnen zo vele verschillende leer- en werkopstellingen worden gerealiseerd om in te kunnen spelen op wisselende behoeften: wisselende leerprogramma’s, projectthema’s, groepsgrootten en eigen initiatieven. Het biedt docent en leerling de mogelijkheid om de omgeving zich eigen te maken. Het stimuleert zo ondernemerschap, creativiteit, een thuisgevoel en geeft gehoor aan een grote diversiteit aan persoonlijke voorkeuren en talenten.
Expositie ruimte
In plaats van alles steriel te houden en weg te stoppen achter kastdeuren, wordt in het onderwijs van nu juist het zichtbaar hebben van lesmateriaal en lesresultaten geprefereerd, want zien is doen en inspireert.
Werk laten zien zorgt voor trots. Het geeft een gevoel van ‘O, ik en mijn werk doen er toe’. Een helder expo kader -prikborden, stellingkasten, magneet (white)borden- zorgt voor rust en orde, opdat niet alles wordt volgehangen. Het delen van werk zorgt voor perspectief verruiming; hoe kijkt een ander naar het werk: ‘Zie ik hetzelfde als mijn maatje? Waarom kijkt hij er anders naar? ’ Zo ontdek je weer nieuwe dingen. Het wekt nieuwsgierigheid op; het startpunt voor leren.
Agile teams op kantoor hangen ook graag hun planningen, doelen, bevindingen en inspiratie op in de ruimte waar ze werken. Het team overzicht, focus en trots. Het maakt dat activiteiten en doelen zichtbaar voor iedereen. Niet onbelangrijk in een digitale wereld waarin ongelooflijk veel kennis wordt gegenereerd en we vaak niet weten waar de ander mee bezig is of waar ons werk aan bijdraagt. Het manifesteren zorgt voor teamspirit. De vrijheid hebben om dingen op te hangen en de ruimte aan te passen geeft ruimte aan creativiteit.
Ons ruimtelijk brein
Een ander inzicht over de school, het leslokaal en het kantoor als locatie die onze brein in de context zet:
Van oudsher zijn wij gewend om in kantoren te werken en in woonomgevingen te ontspannen. We koppelen in ons brein bepaalde activiteiten aan bepaalde ruimtes en het vraagt flexibiliteit wanneer deze contexten gemixt worden. Zo is het bijvoorbeeld lastiger om stof die je in een bepaald leslokaal geleerd hebt, getoetst te krijgen in een gymzaal waar je normaal gymt, maar weet je ook opeens niet meer hoe je moet surfen wanneer je in de wilde zee ligt als je 10 minuten daarvoor de instructies op het droge strandzand hebt gekregen. Bepaalde omgevingen roepen bepaald gedrag op. Zo is het hetzelfde wanneer je vanuit huis een Zoom-meeting hebt met je collega terwijl je zoontje vanaf de gang hoort roepen en tieren. In de ene context ben je vader en in de andere ben je een collega. Dat mixen kost energie. Waarom houden we dat niet gescheiden zoals de ecologische psychologie dat heeft bedacht? _ Josephine Ent
Deze 'BLOG' is geschreven door:
Kitty de Groot,
zij is een onderzoekende interieur- & product-ontwerper. Haar interesse ligt in de creatie van positieve interacties tussen ontwerp en gebruikers. Zij is auteur van het boek Nieuwe Werkvormen, docent bij de Office Academy en al meer dan 15 jaar schrijft zij voor het projectinrichtingsvakblad Inside Information. Vele bedrijven heeft zij geadviseerd in hun huisvestingsplannen en geholpen bij hun interieurontwerp.
“Als ik jou mag leren kennen dan kan ik jou verrassen met hoe ruimtelijke ontwerpen jou – jouw organisatie, collega’s, klanten..- kunnen laten groeien, in welzijn, vitaliteit en ambities.”
Josephine Ent houdt zich mij bezig met de knelpunten van de maatschappij. Zij verdiept zich in sociale- en ruimtelijke vraagstukken en het realiseren van ruimtes waar het welbevinden van de mens centraal staat en waar zij zich prettig voelen. Dit doe ze middels het inzetten en onderbouwen vanuit de omgevingspsychologie.
“Wat een omgeving met mensen kan doen vind ik fascinerend. Hoe het ons bewustzijn kan beïnvloeden, waarom je je ergens op je gemak voelt en hoe een ruimte ons tot bepaald gedrag kan zetten.”
NIEUWE WERK- & LEERVORMEN
StudioVIX heeft meerdere artikelen geschreven over het veranderende leerlandschap: hoe nieuwe inzichten in leren onze leeromgeving heeft doen veranderen. VIX doet al jaren onderzoek naar verschillende aspecten van interieurarchitectuur: identiteit & cultuur, creativiteit & innovatie, hospitality, een gezond werkklimaat, duurzaamheid, het interieur als strategisch bedrijfsmiddel.
Hoe te innoveren?
Hoe te innoveren?
Innovatie experts vertellen over creatief-leiderschap en hoe innovatie te stimuleren in de werkomgeving, mentaal en fysiek.
Artikel dat we schreven voor het interieurarchitectuur vakblad Inside Information.
Auteur: Kitty de Groot, designer, journalist en partner van STUDIO VI.X
Creëer ruimte voor Innovatie & Creativiteit
Universiteit Nyenrode / THNK- School of Creative Leadership / Innovatie-Lab Royal Haskoning
Design thinking, creativiteit, innovatie hoe stimuleer je dat?
Kan een goed ruimtelijk concept daarbij helpen? We zeggen vaak dat ‘voor innovatie ruimte nodig is’. Maar geldt dit zowel in mentale als fysieke zin? We bezoeken innovatie stimulerende leer- en werkomgevingen en spreken innovatie-experts. “Bij Nyenrode heb ik met vele organisaties dieper in de innovatiekeuken mogen duiken”, vertelt Professor Jeff Gaspersz, hoogleraar aan de Universiteit Nyenrode, adviseur, spreker en schrijver op het gebied van innovatiemanagement. “Wat opvalt, is dat de meest innovatieve mensen en organisaties zich op drie vlakken onderscheiden. Ten eerste: ze zijn eindeloos nieuwsgierig. Ze stellen continu vragen: ‘Hoe kan het ook anders? Wat is een volgende stap? Van wie kan ik leren?’ Ze hebben hun drang om te onderzoeken en hun kinderlijke verbeeldingskracht om mogelijkheden te zien en uit te proberen niet verloren.”
“Creatieve vaardigheden kan je niet overbrengen door lezingen te geven. Je innovatief maken is een multidimensionaal proces, een kunde, een mindset, het gaat om kennis, waarnemen, experimenteren, associëren. Bij ons zit je daarom niet op zachte kussentjes achter een veilig tafeltje te luisteren, maar ga je aan de slag. Staand aan een werkstation, waar je op de tafel en tegen panelen aan kan schrijven, waaraan je kan klussen. in kleine teams van drie man. Een team van drie man bevat een mooie diversiteit en gaat lekker snel. Met vier man ga je de helft zo snel en met vijf man een kwart, dan wordt het te stroperig”, aldus Mark Vernooij, partner bij THNK-School of Creative Leadership.
Geen steriele ruimte
“Als het te schoon is dan hebben mensen het gevoel dat ze niet mogen experimenteren, geen rotzooi mogen maken. Om aan te geven dat je hier mag creëren zijn er karretjes met open kistjes; vol met klei, tape, pennen, lego, stiften die je er zo bij kan pakken. Ze zitten niet verstopt in een kastje. Ongeacht leeftijd of industriesector zie je dat iedereen zich deze ruimte makkelijk eigen maakt, dingen worden gepakt, verplaatst, opgehangen, etc. en er mag altijd meer muur bij om dingen op te plakken, of meer vellen om op te schrijven. Bij de start is er nog een aarzeling, mensen moeten dan even uit hun comfortzone komen, maar eenmaal aan de gang gaat ie los.”
“In een innovatie stimulerende ruimte mogen dingen hackable zijn: Een ruimte die zich flexibel aanpast aan de behoeften van de gebruikers, waar alles anders is dan in de gangbare werkomgeving, waar je niet terug kan vallen op je gewone werkpatroon, op wat je doet achter je bureau, achter je computer, waar je op een andere manier gaat werken, anders gaat denken en tot andere inzichten komt.”
Maak je organisatie innovatief
Vijf tastbare elementen die je als innovatie gerichte organisatie minimaal op orde moet hebben.
- Wil je innoveren dan moet je dat serieus doen; er tijd en resources voor vrij maken.
- Je moet de big vision helder formuleren en zorgen dat deze wordt geleefd.
- Je moet continu je visie, de reden waarom je innoveert, wat je in gang gaat zetten, herhalen.
- Richt je op wat er buiten gebeurt, daar liggen de kansen, lopen mensen rond met behoeften.
- Zorg voor toptalent, dat je je mensen ontwikkelt, teams laat floreren.
StudioVIX verricht veel onderzoek over de invloed van interieurontwerp op mensen, organisaties en maatschappij en visa versa, samen met kennispartijen. Hierover schrijven we, geven we advies en de verworven kennis gebruiken we in onze interieur- en productontwerpen.
Het sociaal kapitaal versterken
EEN WERKOMGEVING
DIE BINDT & BOEIT
waar we teamspirit voelen,
waar we van elkaar leren en samen aan iets bouwen,
waar we vol trots bezoekers tonen wie we zijn,
waar we ervaren waar het bedrijf voor staat en naar toe beweegt,
Een interieurontwerp waar het meest waardevolle, het sociaal kapitaal, van het bedrijf wordt versterkt!
Hybride werkomgeving
gericht op het sociaal kapitaal
Met regelmaat thuiswerken wordt steeds verder ingeburgerd, aangewakkerd door Corona (Leesman onderzoek +145K). De functie van het kantoor gaat veranderen. ‘De inrichting van kantoren wordt flexibeler en dynamischer en sterk gericht op het sociaal kapitaal, op de ontmoeting, de kennisuitwisseling en het creatieve proces’ (CBRE, McKinsey).
‘Op kantoor ervaar je verbondenheid, daar leer je van anderen, daar werk je samen naar een doel toe’ (Onderzoekspsycholoog Stephan Grünewald). Thuis vervaagt het gevoel voor het geheel; voor het bedrijf, voor collega’s, voor waar je het voor doen’ (GZ-psycholoog Leon van Skils).
Onderzoeken tonen aan dat bij hybride werken 70% van de mensen eerder overweegt om naar kantoor te gaan als ze weten wie er zijn, waar ze kunnen gaan zitten en als er een goede lunch wordt geserveerd. Ze komen om elkaar te ontmoeten, van elkaar te leren en samen te werken. Het kantoor is voor de medewerker het meest effectief als deze nabij directe collega’s, de project-teamleden kan werken.
‘Afhankelijk van onze activiteit zoeken we een plek met een specifieke gevoelswaarde, thuis, in de publieke zone of op kantoor. Er zal veel aandacht zijn voor de zintuigelijke beleving. Comfort is belangrijk, ons referentie kader is hoger komen te liggen zeker wat betreft akoestisch comfort.’ Meerdere recente onderzoeken geven aan dat een kwart van de medewerkers vindt dat er onvoldoende aandacht is voor welzijn. Een verzorgde en gezonde werkomgeving, waar de medewerker voelt dat er aandacht voor hem is, wordt de norm.
> Lees meer
over het onderzoek na de effecten van COVID op de werkomgeving, dat we verrichte voor Inside Information / de Office Academy – waarvoor we vele experts interviewden, seminars & congressen bijwoonden, whitepapers & onderzoeksrapporten lazen.
VERGROOT HET SOCIAAL KAPITAAL
We zijn energieker, meer empathisch, meer sociaal naar elkaar bij fysieke intermenselijke contacten. Onze lichaamstaal, de context waarin we ons bevinden dragen voor een heel groot gedeelte bij aan de begripsvorming: wat er precies wordt bedoeld. Neurowetenschappelijk onderzoek tonen aan dat onze hersenchemie in menselijke interacties verschilt van die in louter transactionele ontmoetingen, digitale interacties. Onze begripsvorming hangt mede af van de omgeving waarin signalen worden ontvangen. Vele studies hebben al lang geleden aangetoond dat frequente in-person interacties leiden tot betrokkenheid, steun, en samenwerking tussen mensen in teams.
Het is daarom dat het kantoor van groot belang is voor de organisatiecultuur en de samenwerking ondersteunt.
BOEI & GEEF BETEKENIS
Bied een kantoor waar mensen trots op zijn, waar ze voelen waar de organisatie voor staat, waar ze samen met collega’s en partners verhalen beleven en verhalen van betekenis opbouwen.
Een kantoor waarin de bedrijfsstrategie tot leven komt, waar je ervaart waar het bedrijf voor staat en naar toe koers. Onderzoek van de Erasmus Universiteit tonen aan dat prestaties verhogen en verzuim verlaagd als medewerkers ervaren en weten waar de organisatie naar toe wil bewegen.
> Bekijk onze interieurprojecten waarin de identiteit en de ambities ruimtelijk vorm krijgen.
Interieurontwerp
van betekenis
wilt u
- uw strategie en identiteit ruimtelijk tot leven brengen,
- sociale cohesie en kennisuitwisseling vergroten,
- bedrijfsprocessen effectiever ondersteunen met een activiteit geboden werkomgeving
- vitaliteit, gezondheid bevorderen
we geven u graag advies en vertalen uw wensen naar een ruimtelijk ontwerp van meerwaarde
Akoestisch comfort
Akoestisch comfort
Voor de Office Academy & het interieur vaktijdschrift Inside Information schreven we het artikel ‘Comfort heeft een klank’. Hieronder de belangrijkste akoestische kernpunten uit de fysieke en psychologische wetenschap. Waarom een goede akoestiek zo belangrijk is, Geluidsoverlast, wanneer treedt het op? Waar op te letten bij het streven naar akoestisch comfort?
Goede akoestiek is cruciaal
Waarom?
Akoestiek is hot! Zeker nu! We worden steeds kritischer als het gaat om geluid. Het vele thuiswerken heeft ons referentiekader verandert en het hybride kantoor zorgt voor extra onrust: meer flexibele werkplekken, meer overleg, meer sociale interactie, meer videobellen.
Waar het kantoor steeds meer de rol heeft om kennisuitwisseling en sociale binding te stimuleren, werkt geluidoverlast hier averechts op. Een slechte akoestiek doet vermoeiing, bloeddruk verhogen, we kunnen ons er slechter bij concentreren en ons sociaal positief gedrag neemt af, waardoor productiviteit en werkplezier hard achteruitgaan.
Akoestiek is een kritisch punt op de werkvloer: de grootste oorzaak van ontevredenheid over de fysieke werkomgeving bij kenniswerkers.
Moderne interieurs, met veel harde muren, glaswerk, open ruimtes en hoge plafonds zorgen voor extra galm en slechte verstaanbaarheid. Om te voorkomen dat geluid gaat rondzingen in de ruimte en de verstaanbaarheid vermindert, zal het effectief moeten worden geabsorbeerd over het gehele frequentiebereik, lees hierover meer verder in dit artikel.
Akoestisch discomfort
Harde cijfers uit de wetenschap
Over akoestiek en het belang van een goede geluidssituatie in de binnenruimte is zeer veel wetenschappelijke kennis. Wist u bijvoorbeeld dat geluiden kunnen zorgen voor activatie van bepaalde spieren, wat weer zorgt voor het verwijden van bloedvaten, afgifte van hormonen (onder andere adrenaline en cortisol) en verhoging van de hartslag? In tal van onderzoeken is aangetoond dat met name irrelevante spraak van anderen als meest storend wordt ervaren. Het haalt ons uit de concentratie die we nodig hebben om te reflecteren en te analyseren.
- Mensen in een stille ruimte presteren 16 procent beter op geheugentesten en bijna 40 procent beter op rekentesten dan in een kantoortuin met 65 decibel achtergrondgeluid (Banbury & Berry, 1998).
- Wanneer in het interieurontwerp voldoende rekening wordt gehouden met concentratie mogelijkheden en samenwerking ook wordt gestimuleerd, zijn organisaties 57 procent effectiever in samenwerking, 88 procent beter in leren en 42 procent beter in socializen. Ook tonen ze 32 procent meer innovatiekracht en een 31 procent hogere werknemerstevredenheid ten opzichte van organisaties waar dit niet het geval is.( Jonathan en Dedear).
- Werknemers zijn vaker ziek in een omgeving met hogere geluidsniveaus. Ook maken zij vaker fouten. (blijkens onderzoek van Fried, Melamed en Haim)
Akoestiek als exacte wetenschap
Beslaat niet alles!
Nog niet heel lang geleden richtte de wetenschap zich in essentie op akoestisch discomfort – geluidsvolume (uitgedrukt in decibels) die kan leiden tot gehoorschade – en op fysiek comfort: geluid waarbij verblijf in de ruimte nog acceptabel is. Vervolgens werd er in snel tempo meer onderzoek verricht naar functioneel comfort, het geluidsniveau waarbij je kan werken.
Maar akoestiek is geen exacte wetenschap; we horen allemaal anders en hebben verschillende wensen en verwachtingen. We storen ons vooral aan harde geluiden, niet relevante geluiden en galm.
Psycho-akoestiek
Wel zo belangrijk!
Er is de laatste jaren steeds meer aandacht gekomen voor psychologisch akoestisch comfort, ook wel psycho-akoestiek genoemd, waarbij onder andere gekeken wordt naar de relatie akoestiek en persoonlijkheid. Dit bepaalt onze subjectieve productiviteit en dus of je in staat bent je erbij te concentreren en voldoende privacy en controle ervaart. Van invloed zijn onder andere activiteit, leeftijd en persoonlijkheid. Introverte mensen zijn zich over het algemeen meer bewust van lawaai en de effecten op productiviteit en welzijn. Zij ervaren omgevingsgeluid dan ook meer als een last dan extraverte mensen. Naast persoonlijkheid, spelen nog meer psychologische factoren een rol; zoals leeftijd, onze situatie waarin we verkeren, onze gehele sensorische waarneming (zicht, gevoel, smaak en reuk beïnvloeden mede hoe we geluid waarnemen) en ons cognitieve systeem (welke herinneringen roept het geluid op, in hoeverre draagt het bij aan ons doel..). Een directe collega die telefoneert over het project waar ook jij aan werkt ervaar je niet als storend terwijl een telefoontje van een indirecte collega je wel stoort. Aan een tikkende pen irriteren we ons maar niet aan kabbelend water van gelijk geluidsvolume? In call centra wordt het geluid van water afgespeeld en gevisualiseerd, zodat men zich minder stoort aan het geluid van medecollega’s.
BREEAM waardering van welzijn
Biophilic design versus Ruimte akoestiek
De erkenning van water, de natuur, doet ons autonome systeem ontspannen. Elementen die symbolisch representatief staan voor de natuur hebben een positief effect onze gezondheid: ze verlagen onze bloeddruk en verhogen onze cognitieve prestaties, onze creativiteit en ons geluksgevoel. Vandaar ook dat BREEAM voor de categorie gezondheid even veel punten aan ‘Biophilic design’ toekent dan aan ‘Ruimte akoestiek’ (1 punt).
Vormen, kleuren, ritmische patronen, composities, .. beïnvloeden ons welzijnsbeleving.
Organische en biomorfe vormen werken stress verminderend en concentratie verhogend, doordat ze onze focus verschuiven. Ritmische patronen werken rustgevend. Ritme zit in de muziek en in de natuur. De natuur kent vele ritmische patronen.
Geluid:
Volume en toonhoogte
Geluid bestaat uit geluidsgolven, hoe hoger de golven hoe harder het geluid, hoe hoger de decibel. Het volume van geluid wordt gemeten in decibel (dB). De frequentie van een golf, uitgedrukt in hertz (Hz), zegt iets over hoe vaak de golf beweegt in één seconde. De frequentie van een golf bepaalt hoe hoog of hoe laag de toon klinkt.
Galm
Geluid dat rondzingt
Geluid dat in een kamer wordt geproduceerd, zal duizenden keren tegen de vloer, het plafond en de wanden heen- en weer kaatsen, totdat het is uitgestorven. Deze geluidsreflecties zijn het sterkst bij harde materialen, zoals beton, steen, hout en glas.
Hoe vaak en hoe sterk het geluid wordt teruggekaatst en welke toonhoogten (frequenties) wel- en welke niet worden teruggekaatst zijn bij spraak-verstaanbaarheid van belang.
In een kleine kamer zal het geluid sneller uitdoven dan in een grote ruimte en dus minder galm vertonen.
De verhouding tussen galmtijden van de lage-, midden- en hoge frequenties zijn van belang.
Tijdens een gesprek kost het je hersenen veel moeite om geluid om je heen, die er niet toe doet, uit te filteren. In een kamer met veel galm zullen hersenen galm (geluidsreflecties) uitschakelen, zodat je maximaal het gesprek volgen. Dit kost echter veel energie; luisteren wordt vermoeiend. Zeker als de galm niet verdeeld is in lage-, midden- en hoge tonen. Het wordt moeilijk om anderen te verstaan als het aandeel hoge tonen laag is. Het is daarom gewenst om absorberende materialen toe te passen die het frequentie gebied van het geluid in een kamer maximaal afdekken.
In minimaal ingerichte ruimtes met veel harde materialen heb je al snel last van lange en ongelijkmatig verdeelde galmtijden. De hoge tonen zijn snel uitgestorven, maar veel minder midden en lage tonen.
Hoeveel galm is gewenst
Wanneer hinderlijk
Bij elke sfeer en uitstraling van het interieur hoort een bijpassende galm; een oud huis mag wat meer galm hebben, van modern, minimalistisch ingerichte met harde materialen zijn we al wat meer gewend geraakt aan langere galmtijden, want ook gewenning in relatie tot de context en verwachtingen speelt een rol.
Galm verminderen we door absorberende materialen toe te passen op oppervlakten waar het geluid tussen heen- en weerkaatst. Dit zorgt ervoor dat geluid sneller uitsterft en dus de galm minder wordt.
Het is aan te bevelen de absorberende panelen redelijk gelijkmatig over de kamer te verdelen voor een gelijkmatige vermindering van de galm. Maar het kan ook zijn dat je één of meerdere zones in de kamer wil creëren waar het optimaal klinkt, terwijl geroezemoes daaromheen weer acceptabel is
Een sterk galmende, grote kamer in zijn geheel naar een optimaal galmniveau terug brengen kan kostbaar zijn In zo een situatie kan het ook zinvol zijn om één of meerdere gebieden, zoals een werkzone of overlegplek, akoestisch optimaal te maken.
Akoestische oplossingen
Waar op te letten
Geluid absorberend materiaal vermindert de reflectie door de geluidsgolven in de vezels van het materiaal “af te remmen” (en deze omzetten in warmte).
Te dun absorberend materiaal of materiaal met een verkeerde akoestische werking kan er toe leiden dat hoge tonen meer worden weggenomen dan de lage en midden-tonen, waardoor de galm weliswaar minder wordt, maar de spraakverstaanbaarheid eigenlijk niet echt beter wordt.
Er zijn grote verschillen in de akoestische werking van absorberend materiaal. Een akoestisch paneel zal van het juiste materiaal gemaakt moeten zijn. Dikte, structuur (lucht buffer-kamertjes), zelfreinigend vermogen (opdat poriën niet dichtslippen) spelen hierbij onder andere een rol. Is de geluidsabsorptie waarde van het materiaal bij een bepaalde dikte 0,05 of 0,9a, ofwel absorbeert het 5 versus 90% van het geluid. Op welke geluidsfrequentie is dit gemeten? Hoge tonen worden makkelijker geabsorbeerd dan lage tonen. Een hard geperste viltplaat van 10 mm dikte absorbeert veel slechter tonen op spraak frequenties dan een ‘luchtig akoestische paneel van 50 mm dikte dat opgebouwd is uit een slimme vezels met vele luchtkamers. Het verschil zal zo’n factor 10 zijn, enorm dus.
Een integraal akoestisch ontwerp
Akoestiek heeft een klank die per kamer per situatie anders is. Een goed akoestisch ontwerp vraagt om een integrale benadering. De ruimte, het gebruik van de ruimte, de functie van de ruimte, de gebruikers en hun behoeften zullen in achtgenomen moeten worden.
Je zult in de ruimte moeten kijken waar de geluidsbronnen zitten, waar geluid wordt gereflecteerd en waar geluid blijft hangen. Daarnaast moet je kijken naar de gebruikerssituatie; de werkopstelling, de processen. In holle ruimtes wil je geluid zoveel mogelijk dempen, zodat je niet schrikt als er een pen op de harde grond valt. Je wil de nagalmtijd in de ruimte beperkt houden opdat in openruimtes niet de gehele werkvloer wordt gestoord. In hoeken kan geluid niet weg, daar zal je absorptiemateriaal moeten aanbrengen. Daar waar gesproken wordt wil je het geluid blokkeren opdat het niet verder de ruimte ingaat. Daar waar geluid dreigt te worden gereflecteerd absorbeer je het liever….
Akoestisch: advies / ruimtelijk ontwerp / product
StudioVIX denkt graag met u mee! Waar gewenst maken we een 3D opstelling van uw ruimte met akoestische voorstellen.
De StudioVIX producten bieden
- Fysiek-akoestisch comfort, gemaakt van het juiste geluidsabsorberend materiaal &
- Psycho-akoestisch comfort: voorzien van biophilic vormen en bioritmische patronen en verhoudingen.
Tevens zijn ze 100% circulair.
- Geluidsabsorptie waarde 90%.
- In vorm, ritme en kleurverloop doen ze je denken aan: meanderend water/aan de iris van ons oog/een ijskristal/de bloemkelk van de Winde: fluweel zacht.
- Geluidsabsorptie waarde 90%.
- In de vorm van een blad, circulair en vochtregulerend.
- Geluidsabsorptie waarde 90%.
- Meerdere panelen ritmisch in een patroon gelegd, aangenaam in formaat verhoudingen en met een kleurverloop zoals we die in de natuur tegenkomen. (Wist u dat ook Mondriaan zijn blok verhoudingen haalde uit de natuur!)
- Geluidsabsorptie waarde 55%.
- VLINDER transformeert met je mee: uitgeklapt een bureauscherm om als een cocon om je heen te slaan, ingeklapt een aktetas om met je mee te nemen.
Anders-Werken-(Object)
Kitty
Artikel uit het interieurdesign vakblad Inside Information, waarin het Design Thinking proces van een Anders-Werken-Object wordt weergegeven.
Auteur: Kitty de Groot, design-journalist en partner van studioVI-X
Hoe werkoverleggen speelser, gezonder en innoverender te maken? Ontwerp daarvoor een Anders-Werken-Object!
Hoe verloopt zo’n ontwerpproces? Vele ontwerpers beschrijven het als een reis; je verkent, je onderzoekt, je probeert wat uit en al gaandeweg wordt het steeds mooier, het ontwerp; in dit geval het Anders-Werken-object.
In dit artikel de resultaten en een weergave van het ontwerpproces dat StudioVIX met studenten industrieel product ontwerpen heeft doorlopen:
Onderzoek
Er wordt gestart met een antwoord te geven op de vraag: wat creativiteit & vitaliteit in teamoverleg bevordert. Dit levert interessante gegevens op. Bevorderend zijn:
– Een actieve participatie van de teamleden, vrije uitwisseling van gedachten en diverse perspectieven en persoonlijkheden.
– Een actieve houding, zoals staan, dat is goed voor de bloedsomloop, de alertheid en de communicatie (; 55% van wat we bedoelen te zeggen, brengen we namelijk over met ons lichaam. Het is fijn als deze dan voldoende bewegingsvrijheid heeft en goed zichtbaar is)
– Een groot wit-vlak om gedachten op te schrijven, om ze te delen met anderen die daarop verder kunnen bouwen en zodat ze je hersenen niet blokkeren voor verdere gedachten.
Wat vitaliteit betreft blijkt het kantoorleven -werksleur, vastgeroeste werkpatronen en eenzijdige zithouding, al dan niet weggezakt- de grote boosdoener te zijn, met als gevolg: fysieke en mentale verstarring!
Verkenning
Hoe anders?
Leuke inzichten over anders zitten worden onder andere opgedaan uit de natuur, de sport en andere culteren: dat de Aziaten de hurkhouding heel lang kunnen volhouden en wij niet door ingesleten spierverstarring; dat het kunnen innemen van verschillende yoga-posities beoefening vraagt, dat de aap zich uitrekt en krabbelt aan een boomtak om zich te ontspannen, welke zit-steun-hang-posities we zoal in onze vrijetijd graag innemen gerelateerd aan onze mood.
Body- brainstorm
Een body-brainstorm sessie met de ontwerpstudenten volgt: ‘Dat is veel vallen en lachen, maar ook een mooie scope aan fijn bevonden dynamische en lounge-achtige posities voor werk.
Context-problematiek
Met Contextmaps, Morphologische kaarten, Scenario-Storyboards wordt in kaart gebracht waar allemaal rekening mee te houden om tot goede oplossingen te komen. Zo wordt er gekeken naar: OBJECT LOCATIES: mogelijke plekken waar het object komt te staan: binnen-buiten, centraal in de ruimte of in een hoek….; MOBILITEIT: hoe het object te verplaatsen, te vervoeren..? FLEXIBILITEIT: op welke manieren zou je het object steeds weer kunnen veranderen om er steeds weer ‘anders op/in/aan te werken’….? In een logische volgorde zetten de studenten alle mogelijke uitdagingen en oplossingen op papier.
Idee generatie
Dan start het idee schetsen. In een korte tijd zoveel mogelijk oplossingen genereren. De besten worden uitgewerkt in concepten. Moodboards, simpele mock-ups, stijlboards, heldere conceptvisies worden gemaakt. Aan de hand van een rollenspel wordt het gebruik en het verkoopproces nagebootst, loopt dat? Kostprijs, produceerbaarheid, logistiek worden ingeschat.Dit als input om de concepten goed te kunnen beoordelen en om het eindontwerp gericht te optimaliseren.
Prototype
Met de verworven inzichten wordt een keuze gemaakt, het eindontwerp, dat verder wordt geoptimaliseerd en waarvan een prototype wordt gemaakt die vervolgens bij het ‘echte’ publiek wordt getoetst.
Dit alles in een zeer korte tijd om snel inzicht te krijgen in het marktpotentieel en voor de studenten om snel vaardigheden op te doen.
Kitty
Ook een Anders-Werken-Object?
Een ontwerp voor bij u in de werk- of leeromgeving
OF
Een nieuw interieur dat anders werken – vitaler, gezonder, creatiever werken- ondersteunt.
Onze (Post-)COVID werkomgeving
Onze Post-COVID werkomgeving
Welke impact heeft COVID-19 op ons toekomstig architectonisch werk-woonlandschap en op de kantoormeubel- en inrichtingsbranche? We vatten samen vele bevindingen en visies van expert en onderzoeksrapporten.
Artikel uit het interieurdesign vakblad Inside Information 2021
Auteur: Kitty de Groot, design strateeg, journalist en partner van StudioVIX
Technologie moe
Nu de corona-situatie langer aanhoudt wordt het kantoorleven nostalgie; we missen onze collega’s, de onderonsjes, het samenwerken aan een groter geheel. “Mensen zijn groepsdieren. We hebben elkaar nodig voor ons zelfvertrouwen, om ons goed te voelen, om de juiste breinstofjes aan te maken”, zegt Hidde de Vries van The Recharge Company. “Wezenlijk persoonlijk contact is de enige manier om onze voorraad oxytocine, het hormoon dat vrijkomt als mensen zich verbonden voelen met elkaar, aan te vullen. We zijn moe van de technologie die ons moet helpen om op afstand te doen wat we het liefst in persoon doen. We willen meer dan een oppervlakkig online contact. Sommige mensen die maandenlang alleen thuiswerken ervaren gevoelens van vervreemding. Ze weten dat hun werk een klein onderdeel vormt van een geheel, maar hun gevoel voor dat geheel vervaagt – zoals bij arbeiders aan de lopende band zei Karl Max ooit” aldus GZ-psycholoog Leon van Skils (1). We krijgen er nieuwe gezondheidsklachten bij zoals vermoeidheid, stress, concentratieproblemen.
Waar is de spirit?
“Kantoor is voor veel menen een ‘discipline-ruimte’, een plek die ze nodig hebben om productief te zijn, waar ze in hun werkcontext zitten, die ze aanzet tot werken. Thuis liggen er vele verleidingen op de loer, zoals een wasje. Op kantoor voel je de spirit- samen werken we naar een doel toe- daar ervaar je verbondenheid. Daar beleef je waar de organisatie voor staat, waar je trots op kan zijn dat je daaraan bijdraagt” , aldus onderzoekspsycholoog Stephan Grünewald.
Creativiteit, leren van anderen, hoe dan?
Leesman ondervroeg ruim 145.000 werknemers naar hun thuiswerk ervaringen. ‘In de thuissituatie kan je goed geconcentreerd werken, goed stukken tekst doornemen en beter een telefoon-, video- en privégesprek voeren. Daartegenover staat dat de kantooromgeving beter geschikt is om te leren van anderen, voor de informele sociale interactie en voor het ontvangen van klanten en bezoekers. 34 % meldt dat het ‘Leren van anderen’ thuis niet wordt ondersteund en nog eens 29 % beweert niet in staat te zijn om thuis samen aan creatief werk te werken. Vrijwel 100% geeft aan dat het kantoor beter geschikt is voor het ontvangen van klanten en bezoekers.
Het sociaal kapitaal
CBRE schrijft in hun whitepaper – Hybride werkvormen- hoe belangrijk het kantoor is voor het sociaal kapitaal. Dat cruciale projecten die vergaande samenwerking vereisen, nu in een light-versie worden afgerond of worden uitgesteld tot het post-coronatijdperk.
Inzichten uit de Leesmans thuiswerkstudie tonen aan dat 35 % van de thuiswerkers zich niet verbonden voelt met hun organisatie wanneer ze thuis werken en nog eens 31 % voelt zich niet verbonden met hun collega’s.
Toekomst visies
“We zullen huizen bouwen met de gedachte dat er ook gewerkt zal worden. Er zullen werk-hubs overal in de stedelijke omgeving gaan ontstaan, in parken, in de winkelstraat en in vele andere openbare plekken. Door de beperkte vrije ruimte in de steden en de behoefte om de drukte, de stress te ontsnappen zullen daken met groen beplant worden en voorzien worden van werkplekken”, is de visie van architect Stefano Boeri.
We krijgen publieke, semipublieke en privé koffiebar-werkplekken die het koffie ritueel op kantoor gaan vervangen, puur omdat we behoefte hebben aan ontspanning en sociale contacten.
“Er zal steeds meer aandacht worden geschonken aan de zintuigelijke beleving, per activiteit zal een ander gevoel, een ander energieniveau worden opgeroepen, thuis en op kantoor. De natuur neemt een belangrijkere rol in in de interieuromgeving. Het is de natuur die al onze zintuigen aanzet, die ons het besef van leven geeft in een digitaal tijdperk. Flexibel inzetbare meubels met meerdere functies er zullen meer komen”, is de verwachting van interieurarchitect Ilse Crawford.
“De inrichting van kantoren zal meer flexibel en dynamisch worden. Het toekomsttraject van kantoren is niet te voorspellen. Kantoren gaan continu veranderen”, voorspelt Rosie Haslem- directeur van Spacelab
Innovatie LABs
“De aandacht gaat meer naar innovatie labs, plekken waar (scrum) teams samen komen, waar samen wordt gewerkt. Kantoren zullen minder een plek zijn voor routine werk, maar meer een hospitality plek voor leren, voor samenwerken, voor creatieve activiteiten”, zegt Jeremy Myerson – Directeur Worktech Academy & Royal college of art in London.
McKinsey schrijft in het artikel ‘Reimagining the office and work life after COVID-19’ dat kantoren vooral uit interactie ondersteunende werkomgevingen gaan bestaan waar men op een manier kan samenwerken die online niet mogelijk is. Zij stellen zelfs de vraag of niet 80% van het kantooroppervlak sociaal interactieve activiteiten zou moeten ondersteunen.
Een gevarieerd landschap
Deignan, directeur kantoormeubel diensten bij CBRE: “De grootste focus zal komen te liggen op samenwerkingsconcepten. Plekken waar mensen fysiek samenkomen om te overleggen, innovatieve ideeën uit te wisselen, crises op te lossen, wederzijdse belangstelling te tonen, verhalen te vertellen en hun gedeelde waarden te toetsen. Maar daar zijn ze niet de gehele dag mee bezig.”
Uit het onderzoek van Leesman is gebleken dat werknemers die meer activiteiten op het werk doen, de verscheidenheid aan werkruimte nu missen en meer gefrustreerd zijn over de eendimensionale aard van de thuisomgeving. Het van plek veranderen zorgt er voor dat je vanuit een andere hoek naar de dingen kijkt wat weer goed is om tot nieuwe inzichten te komen.
Aspiratie & creativiteit
Architect Itai Palti Itai: “Bedrijven zullen moeten inspelen op aspiratie en creativiteit. ‘Motivatie vraagt om een betekenisvol doel waar je aan bij wil dragen. Het kantoor moet een plek zijn waar je de cultuur ervaart, waar je samen aan een doel werkt waar je trots op bent. Je wil weten waar het bedrijf voor staat, dat vraagt om het symboliseren van aspiraties.”
Het kantoor van morgen
Het flexwerken wordt een feit, we hebben het massaal getest, we zijn er aan gewend geraakt en volgens Leesmans thuiswerkstudie (> 145.000 werknemers) scoort het thuiswerken niet slechter dan werken op kantoor. De meerderheid geeft aan zo’n twee dagen per week thuis te blijven werken na Corona. Een vaste plek op kantoor is dan niet meer vanzelfsprekend.
Akoestiek wordt nog veel belangrijker, dit is men van thuis gewend en de toename in onderlinge afstemmingen en video-gesprekken op de werkvloer zal een rol gaan spelen.
Een gevarieerd activiteit-ondersteunend landschap zal verder ingeburgerd raken in de kantoren, waarbij de interactie, de creativiteit ondersteunende ruimten zullen domineren. Innovatielabs waar de interactie centraal staat zullen hun plek veroveren, sommigen zullen puur analoog gericht zijn.
Wat scoort goed?
Interessant is om te kijken naar kantoren die goed scoren op de Leesmans index, waarvan 90% van de werknemers voltijds dan wel 4 dagen per week terug wil naar kantoor. Zij scoren relatief ten opzichte van andere kantoren goed in de aspecten:
– ondersteuning van creatief denken +20.6,
– informele ongeplande overleggen +20.3,
– ontspanning en pauze nemen +20.1;
– een gevarieerd landschap met verschillende type werkomgevingen +33.5;
– informele werkzones/ break-out zones +32;
– Atrium-gemeenschappelijke zones +31;
– een omgeving waar men trots op is +27,8;
– een aangename-plezierige omgeving +19,
– een werkomgeving waar ik productief kan zijn +17%
StudioVIX verricht veel onderzoek over de invloed van interieurontwerp op mensen, organisaties en maatschappij en visa versa, samen met kennispartijen. Hierover schrijven we, geven we advies en de verworven kennis gebruiken we in onze interieur- en productontwerpen.
Innovatie, hoe stimuleer je dat?
INNOVATIE, HOE STIMULEER JE DAT?
Boordevol inspiratie gingen we gepassioneerd te werk. We gaan de wereld mooier maken. Onze eerste concepten waren goed maar konden beter, kritisch keken we ernaar, hoe het nog slimmer te maken. We waren niet te stoppen! Zo’n bevlogenheid, wie wil dat niet?
Hoe krijg je mensen intrinsiek gemotiveerd om continu te vernieuwen, om samen complexe puzzels op te lossen? Innovatie-experts, toonaangevende vernieuwers, architecten en ontwerpers geven er hun visie over: hoe stimuleer je innovatie in de werkomgeving?
Auteur: Kitty de Groot, product- & interieurontwerper, journalist en partner van STUDIO VIX
Vrije ruimte, fysiek, virtueel en mentaal
Jan-Peter Kastelein, omgevingspsycholoog & werkplekstrateeg YNNO
“Onder innovatie versta ik het proces van vernieuwen en onder creativiteit het vermogen om iets nieuws te scheppen. Om te kunnen vernieuwen moet je zowel fysiek, virtueel als mentaal de ruimte krijgen om te kunnen experimenteren. De sociale context speelt een hele belangrijke rol hierin: hoe verhouden mensen zich tot elkaar, tot een bepaald gedrag? Wordt samenwerken gefaciliteerd? Het samenbrengen van mensen die in verschillende contexten kennis hebben opgedaan, zorgt voor nieuwe inzichten, nieuwe ideeën. Innovatie is een proces van continue reflectie op het gerealiseerde werk, de verworven. Het continue scherp stellen, elkaar uitdagen om anders te kijken. Een mooi voorbeeld zijn de kunstenaars van vroeger: ze werkten redelijk autonoom, maar kwamen ook vaak samen. Het waren bevlogen clubjes, die samen dronken, aten, plezier en ruzie hadden. Ze bekritiseerden elkaars werk en zetten elkaar aan tot steeds weer nieuwe scheppingen. Samenkomen speelt een belangrijke rol bij innoveren, dat is wetenschappelijk nu wel bewezen.”
“In je werk-, leeromgeving kan je innovatie bevorderen: ontmoetingen creëren kan je fysiek faciliteren, architectonisch engineeren. Om mensen in contact te brengen met elkaar zal je ervoor moeten zorgen dat ze makkelijk toegang tot elkaar hebben, dat ze de tijd voor elkaar kunnen nemen en dat ze aan elkaar kunnen laten zien waar ze mee bezig zijn. Je kan bewegingen creëren door spanningen in een gebouw op te bouwen, door unieke plekken te creëren waar mensen de moeite voor nemen om naartoe te komen. Waar verschillen disciplines elkaar ontmoeten.”
Betekenisvol
Creëer een betekenisvolle werkomgeving, zeker jongeren willen ervaren dat hun werk zinvol is en impact heeft. Daarom: toon in de werkomgeving waarvoor en voor wie ze werken, toon werkresultaten en zorg dat mensen zich hierin herkennen.
Het oplossen van complexe problemen vraagt om volhardendheid en motivatie. Daartoe moeten mensen zich mentaal en fysiek goed voelen. Zij zijn het creatieve brein van de organisatie. Toen ik begon met dit werk, ging het over productiviteit, efficiency, ARBO, over klimaat, licht, luchtvochtigheid, om allemaal technische factoren. Nu gaat het over het welbevinden van mensen, gezond eten, genoeg bewegen, je goed voelen. Als je me nu zou vragen, ontwikkel een concept waarbij mensen gestimuleerd worden tot kennisdeling over te gaan, dan is het wel dat. Een plek creëren waar mensen willen zijn en niet een plek waarbij ze het liefst zo snel mogelijk weer naar buiten lopen.”
LAB-spaces
Ben van Berkel, architect en oprichter van UNStudio
“Als wij het over innovatie hebben dan kijken we naar fysieke, mentale en sociale gezondheid, naar de combinatie van die drie. Het creëren van gezonde werkomgevingen is heel belangrijk: Omgevingen die mensen een ‘up-lift’ geven. Ik denk aan lab-spaces, kleine arena’s, kleine ‘camp-fires’, waar mensen durven en mogen experimenteren, waar ze vrijuit kunnen brainstormen over wat te vernieuwen. Een informele plek, waarbij je denkt: hé, dit is anders dan een productieplek. Maak van een omgeving ook geen gimmick, een soort Disneyland of speeltuin, een afleiding die zo schreeuwerig is dat het afstoot. Het moet vriendelijk en integer zijn.
Je moet wel variatie bieden, zoals diverse mogelijkheden van werken. Regelmatig staand werken maakt je energieker. Ik doe geen projectvergadering meer zittend, staand zijn we krasser, scherper.”
Een creatief verzamelkantoor
UCO Utrecht Community voor Ondernemerschap - in duurzaamheid. De architecten Mirjam Schmull en Merel Stolker aan het woord.
“We wilden een fijne sfeer creëren, waar je wordt gestimuleerd om samen te werken, waar ruimte is om ruim te denken, om te experimenteren, om nieuwe inzichten op te doen.
We hebben gezorgd voor openheid, levendigheid en diversiteit. Dat betekende maximale werkplekbezetting en een diversiteit aan bedrijven van elk maximaal 25 man groot, zodat iedereen wordt gehoord. We wilden een community met een brede scope aan kwaliteiten en kennis, zodat we samen als één organisatie uiteenlopende vraagstukken op het gebied van duurzaamheid kunnen oppakken.
De verschillende functies – bellen, vergaderen, werken, socializen- hebben we bewust van elkaar gescheiden gehouden zodat er op het plein rustig kan worden gewerkt. En toch sta je continu in verbinding met elkaar, zonder dat je je bekeken voelt. Overal zijn zichtlijnen -via ramen- naar het centrale plein. En uiteraard stond bij de inrichting duurzaamheid centraal: alle interieurelementen zijn gifvrij, flexibel inzetbaar, demontabel en te recyclen. De inrichting is hierdoor eenvoudig te veranderen, wat ruimte biedt voor verandering, voor nieuwe initiatieven, voor uiteenlopende activiteiten.”
StudioVIX verricht veel onderzoek over de invloed van interieurontwerp op mensen, organisaties en maatschappij en visa versa, samen met kennispartijen. Hierover schrijven we, geven we advies en de verworven kennis gebruiken we in onze interieur- en productontwerpen.