Creativiteit, zo zien zij het!
Creativiteit, zo zien zij het
Visies, fascinaties, werkwijzen van de ontwerpers-kunstenaars
Maarten Baas, Ineke Hans en Jesse Visser.
Artikel dat we schreven voor het interieurdesign vakblad Inside Information.
Auteur: Kitty de Groot, product- en interieur designer, journalist en partner van STUDIO VIX.
Maarten Baas
Nederlands snelst groeiende kunstenaar-ontwerper.
“We leven in een tijd met zoveel meningen, door het Internet allemaal zichtbaarder dan ooit. Iedereen schreeuwt om aandacht,maar jij bepaalt waar jij op klikt en wat je aanneemt. Aandacht is het nieuwe ruilmiddel.”
“Ik ben een product van deze tijd. Levend in het nu bevraag ik wat ik zie. Dat bevraagde probeer ik te verbeelden. Intuïtief laat ik me meebewegen met de golven van het moment. Wat ik onder inspiratie versta is niet ‘o, even ergens naar kijken, o, dan heb ik ook een idee’. Voor mij gaat het om de spirit, de energie die er is om iets te maken. Dat kunnen gewoon mensen zijn die iets doen zodat ook ik zin heb om in beweging te komen.”
“Waarom zijn onze meningen zo gekleurd?” Al die lagen, de wetten van logica waarmee we zijn opgegroeid, zou ik eraf willen pellen. Terug naar waar het echt over gaat. Terug naar de kern. Een kind toont nog zijn kern. De kern die we door de jaren heen bekleden met meningen. Een kind dat nog niet is belast met ‘Je mag niet dit, je mag niet dat’. Ik ben op zoek naar die naïviteit.”
INEKE HANS
Ontwerper
“Ik ging naar de kunstacademie om beeldhouwer te worden. Maar dat was het niet. Na zes weken stapte ik over van de vrije naar de toegepaste kunsten, naar vormgeving. Dat past veel beter bij mij. Iets ontwerpen dat praktisch is. Ik kom uit een hoofdzakelijk boerenfamilie. Ik hou van het boerenverstand. Ik wil gebruiksobjecten maken die zin hebben, die zo vormgegeven zijn dat het duidelijk is waartoe ze dienen en die ook nog goed ogen. Een heldere vormgeving, ontdaan van al het overbodige, gericht op de functie, zoals een hamer. Gewoon heel banaal een probleem praktisch oplossen. Nadenken over wat nu eigenlijk het probleem is.
Ontwerpen is voor mij dan ook iets anders dan kunst. Ontwerpen gaat over de interactie tussen objecten en mensen. Ik vind het leuk om na te denken over mensen, over hoe zij omgaan met producten, over de functie die producten hebben in het dagelijkse leven.
“Deze FLIX collectie, voor het Engelse bedrijf Hitch Mylius, was ook zo’n puzzelstuk. Een modulair ‘lego’ systeem. Ik wilde een groot plezier realiseren met weinig onderdelen. Een rug die je op allerlei manieren aan de zitting kan koppelen, die laag en hoog kan zijn, flexibel is en licht oogt. ‘Hoe zo’n proces verloopt?’ Dat is pingpongen, schetsen en modelletjes maken en dat kritisch bekijken en verbeteren. Met piepschuimblokken composities maken, in piepschuim modelleren, toetsten of het lekker zit, kijken of de rug optisch dunner kan met behoud van stevigheid, of ondanks de holte en de bolling de stoffering toch strak kan. Eigenlijk ben je dan aan het beeldhouwen.”
Jesse Visser
Ontwerper
“Het was voor mij de sport of de kunst. Die twee combineren was geen optie. Ik wil ergens vol voor kunnen gaan.”
“Ik maakte tijdens en na mijn studie vooral grote dingen. Ik hing de kunstenaar uit. Vanuit ondernemerschapsperspectief zou ik nu zeggen ‘was ik niet realistisch bezig’. Ik exposeerde onder het motto ‘vrijblijvend neerzetten’ en ‘kom maar brengen’. Dan kon ik weer een vrachtwagen huren om dat grote ding te transporteren. Het maakte me onrustig. Een product is voor mij pas af als het wordt aangeraakt, als het wordt gebruikt, anders blijft het een beeld, een idee.”
“Mijn ontwerpen zijn helder in vormtaal, in materialisatie en in constructie. Dat is een heel puzzelwerk om daar te komen. Het gaat mij om het maken van een duidelijk gebaar, om een statement. Geen truttigheid. Geen rafelranden, gewoon bam-bam. Het gewoon doen, je niet laten belemmeren door allerlei praktische overwegingen. Ontwikkel het dan zo dat het wel kan, laat dingen je niet in de weg staan.”
“Ik startte een geruime tijd nadat ik de kunstacademie had afgerond met de master Retail and Interior Design aan de Piet Zwart Instituut, om me meer te richten op de context van het meubel. Daar leerde ik een stukje branding en beleving. Hoe al je zintuigen te prikkelen op een gebalanceerde en op elkaar afgestemde manier zodat ze één verhaal vertellen. Wat me als productontwerper daar echter verbaasde was hoe er in de interieur branche vanuit catalogi producten werden gekozen om de ruimte in te vullen. Daar wilde ik wat mee. Objecten ontwerpen die aan de ruimte sfeer geven zodat die ruimte door het meubel al zijn identiteit krijgt. De Cross Table, van EPS foam, die ik met Geke Lensink voor Trade Mart, Utrechts vaste tentoonstellingsruimte, heb ontworpen, doet dat. “Door zijn heldere sneden en witte grote vlakken krijgt de tafel een grafisch, architectonisch karakter. Het vult een grote ruimte met ontmoetingsplekken.”
StudioVIX verricht veel onderzoek naar creativiteit: hoe stimuleer je dat, wat maakt ons creatief, hoe verloopt het creatieve proces? Hierover schrijven we, geven we advies en de verworven kennis gebruiken we in onze interieur- en productontwerpen.
Gewoon Doen!
Gewoon Doen!
Visies, fascinaties, werkwijzen van de ontwerpers-kunstenaars Joep van Lieshout & Dirk vander Kooij
(Deze tekst komt uit een artikel dat we schreven voor het interieurdesign vakblad Inside Information.)
Joep van Lieshout
kunstenaar & ontwerper
“Ik volg mijn intuïtie en mijn instincten. Nee, wat ik doe, is een zeer irrationele keuze. Ik maak ook geen kunst omdat het een rationele keuze is, maar ik maak kunst omdat het een soort instinctmatig gedreven obsessie is. Ik heb een taak op deze wereld, die uitstijgt boven mezelf. De mensheid een spiegel voor houden. Dat doe ik door verhalen te vertellen. Mijn werken vallen veelal in grotere projecten, met een groot verhaal waar ik meerdere jaren aan werk. Vormgeving is voor mij het product van een denkproces; een manier om een statement te maken over de wereld. Er zit altijd een statement verborgen in de dingen die ik laat zien. Design en kunstwerken zijn de ‘side-products’.”
“De technologieën van nu – denk aan genetische manipulatie, big data, robotica, automatisering – veranderen veel en zullen een ontzettende invloed hebben op ons leven. CryptoFuturisme, de kunst die ik nu maak, gaat over deze transitie. Gaan we met enorme machines dingen recyclen, zodat we heel verantwoord betere producten kunnen maken of gaan we eerst alles kapot maken. CryptoFuturisme bouwt voort op het gedachtegoed van de Italiaanse futuristen. Deze voortvarende kunstenaars braken tijdens de industriële revolutie bruut met het oude – de classicistische, religieuze, aristocratische systemen – om als een katalysator vooruitgang te boeken, nieuwe technologieën snel en breed in te voeren. Nu zitten we in een soortgelijk tijdsgewricht.”
“Mooi, mooi, wat is mooi? Botten vind ik mooi omdat het gewoon ontzettend sterke dingen zijn, waarop je kan lopen, op kan dansen, waarmee je dingen kan vastpakken. Complexe vormen die iets vanzelfsprekends hebben. Ze blijven heel lang werken, kennen een juiste krachtverdeling, gewoon super geavanceerde technologie. Wat de mens maakt, komt daarbij niet in de buurt. Ik weet ook niet of de ‘Office chair’ een mooie stoelis. Het is een simpele stoel. Totale simpelheid, bijna een afwezigheid van vormgeving. Mooi is krachtig. De natuur is altijd krachtig. Je hebt nooit een boom of een bloem die suf is. Wat in de natuur gevormd is, is super efficiënt. Daar zit een soort logica in die het gevolg is van miljoenen jaren evolutie. Die kracht, die logica moet erin zitten. Alle goede ontwerpen hebben dat.”
” Parend? Ja, A1:H13 omdat het een mooi beeld is, heel elegant. Waarom dat beeld niet gebruiken voor iets waarin je kan wonen. Architectuur is zo uitgekleed, daar is gewoon niets meer aan. Ik denk dat er weer wat passie in moet komen.”
Dirk vander Kooij
ontwerper & uitvinder
“We zijn goed in experimenteren. Zo ontstaan nieuwe dingen en ontwikkelen we ons. Dagelijks, terloops, worden we geconfronteerd met mislukte dingen, toevalligheden, waarbij we denken: ‘hé interessant’ of ‘misschien kunnen we het ook zo doen’.”
“Voor mij is de basis van ontwerpen vernieuwen en is vormgeving niets meer dan de techniek kloppend toepassen.”
“Het is de technische uitdaging die me in een flow brengt. Ik vind het leuk om me vast te bijten in nieuwe technieken. Iets uit te proberen, me verder te ontwikkelen in ‘het maken’. Als ik me ergens in vastbijt, stopt dat niet. Soms kan dat heel lang duren, ik word dan helemaal gek van mezelf. Dan is het echt dag en nacht alleen maar dáármee bezig zijn. Dan vergeet ik een beetje de wereld om me heen.”
“Het klopt als het niet vervuilt, niet milieubelastend is, eerlijk is, door en door goed, mooi van zichzelf. Ik wil geen materialen toevoegen, dan wel samenvoegen, waardoor scheiden moeilijk wordt.”
StudioVIX verricht veel onderzoek over de invloed van interieurontwerp op mensen, organisaties en maatschappij en visa versa, samen met kennispartijen. Hierover schrijven we, geven we advies en de verworven kennis gebruiken we in onze interieur- en productontwerpen.
EEN DUURZAME & GEZONDE WERKOMGEVING
EEN DUURZAME & GEZONDE WERKOMGEVING
Wat mooie ‘high lights’ uit artikelen die we voor het interieurdesign vakblad Inside Information schreven.
Paviljoen Circl
Odette Ex, interieurarchitect
“Van mijn eerdere vooruitstrevende duurzaamheidsprojecten herkende ik het proces van elkaar uitdagen,
om anders te denken en anders te werken, strevend naar maximale duurzaamheid.
Samen moesten we een nieuwe puzzel leggen. Dat is een sprong in het diepe, dat is topsport.
We moesten allemaal afstand doen van ons ego om er samen uit te komen.
En niet ieder zijn eigen wereld, maar één beeld, één verhaal. In zo’n project kom je wel jezelf tegen. We moesten uit onze gangbare patronen stappen, uit het systeem, ons kwetsbaar opstelllen, chaos toelaten om het nieuwe te laten ontstaan.”
“Circulaire transformeren: Jezelf vernieuwen en herontdekken, ofwel transformeren, wat volgens de Dikke van Dale gelijk staat aan ‘hervormen, omvormen, van gedaante veranderen’.
Visionairs heb je daarvoor nodig, dwarskoppen, die niet bang zijn tegen de stroom in te zwemmen. Die weten dat je alleen écht kan transformeren door de uitdaging aan te gaan.”
“Paviljoen Circl zit vol circulaire transformatieprocessen: ‘reduce, re-use en no waste’; Chubby chairs van ontwerper Dirk van der Kooij, gemaakt van oude koelkasten, banken opgebouwd uit oude Auping-matrassen en bekleed met leer van Drentse koeien.”
Comfort heeft een klank
“Het belang van akoestische comfort, voor gezondheid, welzijn, innovatie en productiviteit is enorm:
Geluiden kunnen zorgen voor activatie van bepaalde spieren, wat weer zorgt voor het verwijden van bloedvaten, afgifte van hormonen (onder andere adrenaline en cortisol) en verhoging van de hartslag?
In tal van onderzoeken is aangetoond dat met name irrelevante spraak van anderen als meest storend wordt ervaren. Het haalt ons uit de concentratie die we nodig hebben om te reflecteren en te analyseren.
Mensen in een stille ruimte presteren 16 procent beter op geheugentesten en
bijna 40 procent beter op rekentesten dan in een kantoortuin met 65 decibel achtergrondgeluid (Banbury & Berry,
1998).
Wanneer in het interieur ontwerp voldoende rekening wordt gehouden met concentratiemogelijkheden en samenwerking ook wordt gestimuleerd, zijn organisaties
- 57 procent effectiever in samenwerking,
- 88 procent beter in leren en
- 42 procent beter in socializen.
- 32 procent meer innovatiekracht
- 31 procent hogere werknemerstevredenheid
ten opzichte van organisaties waar dit niet het geval is. (volgens onderzoekers Jonathan en Dedear Voorts)
Werknemers zijn vaker ziek in een omgeving met hogere geluidsniveaus. Ook maken zij vaker fouten. (onderzoek van Fried, Melamed en Haim)”
Groene Creativiteit
“Natuur vergroot de creativiteit bij kenniswerkers. Hoewel dit wetenschappelijk nog niet is bewezen, is het wel aannemelijk: omdat de natuur geen aandacht opeist, is er meer aandacht voor het maken van nieuwe associaties. Meerdere onderzoeken hebben aangetoond dat natuur stress vermindert en ons concentratievermogen verhoogt. Dat de natuur ontspant is cultureel-cognitief te verklaren, daar we het herkennen als onze vrijetijdsomgeving. Ons welbevinden in en bij het zien van de natuur is ook te verklaren vanuit onze savanne oorsprong: onze ogen zijn evolutionair gezien gewend aan natuurlijke, grillige en gevarieerde organische vormen, waardoor planten en bomen rustgevend op ons werken.”
“Planten kunnen de luchtkwaliteit positief beïnvloeden. Zo zijn ze in staat om schadelijke stoffen af te breken, met name vluchtige organische stoffen zoals formaldehyde en benzeen.
Deze stoffen kunnen al in lage concentraties leiden tot hoofdpijn, vermoeidheid en irritaties van ogen, slijmvliezen en luchtwegen.”
StudioVIX verricht veel onderzoek over de invloed van interieurontwerp op mensen, organisaties en maatschappij en visa versa, samen met kennispartijen. Hierover schrijven we, geven we advies en de verworven kennis gebruiken we in onze interieur- en productontwerpen.