Wat doet jouw ruimte met je creatieve brein?

Interieurontwerp creatieve werk- en leeromgevingen

Creativiteit begint bij je omgeving. Uit onderzoek* blijkt dat de inrichting van een ruimte ons creatieve vermogen aanzienlijk kan versterken. Maar hoe werkt dat precies? In deze blog – onderdeel van een inspirerende reeks artikelen over strategisch interieurontwerp – duiken we daarin.

Onconventionele | prikkelende omgevingen

Een onconventionele of prikkelende omgeving kan routine doorbreken en nieuwe perspectieven openen. Al in de jaren ’80 en ’90 liet de Amerikaanse psycholoog en Harvard-professor Teresa Amabile zien dat zowel de sociale als de fysieke omgeving een grote invloed hebben op creatief denken en probleemoplossend vermogen. In haar boek Creativity in Context (1996) benadrukt ze dat een doelbewust stimulerende omgeving – met ruimte voor autonomie, speelsheid en inspiratie – de creativiteit van individuen en teams aanzienlijk kan bevorderen.

Creatieve studio's en innovatie-labs

Innovatielabs en creatieve zijn fysieke ruimtes die bewust anders zijn vormgegeven om werknemers uit hun standaarddenkpatronen te halen. Een studie in het Verenigd Koninkrijk laat zien hoe zo’n lab een totaal andere ambiance creëert dan de gewone werkvloer, met een stimulerende en niet-bedreigende omgeving waarin creativiteit kan opbloeien.

Een inspirerend voorbeeld in Nederland is het LEF Future Center van Rijkswaterstaat Utrecht. LEF is een plek waar ruimte en creativiteit samenkomen. Alles is er bewust ontworpen om deelnemers uit hun vaste denkpatronen te halen: projecties, licht, geluid en flexibel meubilair zorgen voor een omgeving die prikkelt en uitnodigt tot actieve participatie. Er kan een eindeloze variatie aan sferen en settings worden gecreëerd om verschillende stemmingen of gemoedstoestanden op te roepen.


Interieurontwerp-handboek-voor-creatieve-leer-en-werkomgevingen-studio-VIX

StudioVIX onderzoekt al jaren, vanuit fascinatie en nieuwsgierigheid, hoe ruimtes ons gedrag stimuleren – en in het bijzonder onze creativiteit. Dit heeft geleid tot boeken, talloze artikelen, creativiteit-stimulerende producten en projecten. In ons handboek De creatieve ruimteformule vindt u meer dan 70 creatieve ruimtelijke typologieën.


Creatieve labs

Creatieve labs bevatten vaak ronde of gekromde ruimtes in plaats van rechte muren, flexibele werkhoeken en speelse elementen, precies om het conventionele kantoorgevoel en het gevoel van rigide hiërarchie weg te nemen.

Onderzoekers Magadley & Birdi (2009) evalueerden zo’n innovatielab in het Verenigd Koninkrijk en constateerden dat deelnemers binnen die ongewone omgeving inderdaad productiever waren in het bedenken van nieuwe ideeën dan in een standaard kantooromgeving. In hun experiment presteerden teams in een speciaal ingerichte innovation lab beter op creatieve opdrachten dan teams in een reguliere ruimte, wat suggereert dat de fysieke onderbreking van routine hier een meetbaar effect had.

Andere onderzoeken ondersteunen dit: Haner (2005) constateerde dat een aantrekkelijk, speels ingerichte werkruimte innovatie bij werknemers kan stimuleren. Zulke creatieve hubs – bijvoorbeeld ‘war rooms’ of brainstormruimtes ingericht met ronde tafels, beweeglijk meubilair, whiteboards en inspirerende decoratie – faciliteren out-of-the-box denken en intensieve samenwerking. Het wegnemen van de gebruikelijke kantoorindeling dwingt medewerkers hun werkproces aan te passen en vanuit nieuwe invalshoeken te denken. Bovendien raden experts aan om teams in de vroege fase van innovatie letterlijk weg te halen uit hun dagelijkse kantoor – in een prettige, drukvrije ruimte – zodat zij ongestoord kunnen brainstormen. Dit wegnemen van afleidingen en routine zorgt ervoor dat werknemers hun gedachten volledig kunnen vrijmaken en zich optimaal kunnen focussen op creatieve taken, wat hun denkvermogen, het leggen van nieuwe verbanden en het oplossen van problemen ten goede komt.

Vergaderruimte inrichten-kantoor meubelen-creatief werken
Vergaderruimte inrichten-coworking-brainstormen

Flexibele en dynamische omgevingen

Werkruimtes die anders zijn ingericht dan het gebruikelijke bureaulandschap dwingen tot een ander werkpatroon. Hoff & Öberg (2015) toonden aan dat een aanpasbare inrichting medewerkers in staat stelt afwisselend te staan of hun ruimte eenvoudig te herschikken, wat bijdraagt aan functionaliteit én creativiteit.

Een simpele ingreep als het weghalen van stoelen tijdens een meeting kan al verschil maken: een experiment op een Amerikaanse business school liet teams 30 minuten brainstormen, hetzij zittend aan tafel, hetzij staand in een kamer zonder stoelen. De staande teams vertoonden aanzienlijk meer energie (gemeten via verhoogde fysiologische arousal) en minder ‘territoriaal’ gedrag, wat resulteerde in vrijer delen van ideeën en uiteindelijk creatievere eindresultaten. Deze bevinding (“Get up, stand up”, Knight & Baer, 2014) illustreert dat zelfs een kleine fysieke verandering – mensen uit hun bureaustoel laten komen – de groepscreativiteit aantoonbaar kan verhogen.


Interieurontwerpbureau StudioVIX Utrecht

Samen verkennen welke mogelijkheden voor verrijking van creativiteit, kennisdeling en innovatie er voor jouw organisatie liggen.
> LATEN WE AFSPREKEN!

Laat je inspireren door ons handboek
> DE CREATIEVE RUIMTEFORMULE GIDS